سوالات متداول سرمایه گذاران
مجموعه پرسش و پاسخ حاضر حاوی سئوالاتی است که عموما توسط علاقمنـدان به سرمایه گذاری درجمهوری اسلامی ایران مطرح می شود. امید است پاسخ های ارائه شده این امکان را فراهم سازد تا اینگونه علاقمندان ضمن آگاهی یافتن از سیاست سرمایه گذاری خارجی درجمهوری اسلامی ایران، اطلاعات جامعی پیرامون چارچوب قانونی پذیرش سرمایه گذاریها همینطور چگونگی طی مراحل اخذ مجوز مربوطه بدست آورند. اگرچه ممکن است برخی از سئوالات لزوما ارتباط مستقیمی با مقوله سرمایه گذاری خارجی نداشته باشد، لیکن از آنجائیکه تهیه مجموعه ای جامع مد نظر بوده است سعی گردید تا کلیه سئوالات محتمل در یکجا گردآوری شود. بدیهی است که سرمایه گذاران ممکن است به اطلاعات دقیق تری در باب هرموضوع نیاز داشته باشند که دراین صورت علاوه بر مراجعه به سایر انتشارات این سازمان بویژه راهنمای سرمایه گذاری خارجی در ایران، می توانند بطور مستقیم با این سازمان مکاتبـه و یا ملاقات حضوری داشته باشند. به جهت تسهیل در یافتن پاسخها به خوانندگان مجموعه توصیه می شود ابتدا به فهرست موضوعی مراجعه و پاسخ سئوالات خود را در بخش مربوطه جستجو کنند.
فصل اول
اطلاعـات عمـومـی
1.آیا سرمایه گذاری خارجی در ایران مجاز است؟
سرمایه گذاری خارجی درجمهـــــوری اسلامی ایران براساس مقررات جاری کشور مجاز میباشد. هر سرمایه گذارخارجی میتواند بمنظور عمران و آبادی و انجام فعالیتهای تولیدی در هرزمینه ای - اعم از صنعتی، معدنی، کشاورزی و خدماتــی - مبادرت به سرمایه گذاری نماید. از نظر دولت جمهوری اسلامی ایران فقط سرمایه گذاریهاییمشمول مـزایا و حمایتهای قانون تشویق و حمایت سرمایـه گذاری خارجی قرار می گیرند که مجوز مربوطه را براساس این قانون دریافت نموده باشند.
2.هدف از پذیرش سرمایه گذاری خارجی چیست؟
هدف از پذیرش سرمایه گذاری خارجی در کشور کمک به رشد و توسعه اقتصادی، افزایش فرصتهای شغلی، اخذ و توسعه فن آوری و مــهــارتــهای مدیریتی همینطور ارتقاء کیفیت تولیدات و افزایش توان صادراتی کشور می باشد.
3. سرمایه گذاری خارجی در چه قالب حقوقی و قراردادی قابل پذیرش است؟
سرمایه گذاری خارجی در چارچوب کلیه روشهای مشارکت حقوقی (بصورت سرمایه گذاری مستقیم) و یا ترتیبات قراردادی قابل انجام است. منظور از ترتیبات قراردادی انواع روش های تامین مالی است که در چارچوب روشهای مشارکت مدنی، بیع متقابل و انواع روشهــای ساخت، بهره بـرداری و واگـذاری صورت می پذیرد.
4. تعریف سرمایه گذاری خارجی چیست و چه ویژگیهائی دارد؟
سرمایه گذاری خارجی عبارت است از بکارگیری سرمایه خارجی در فعالیتهائی که ریسک برگشت سرمایه و منافع آن به عهده سرمایه گذار باشد که براساس قانون سرمایه گذاری خارجی به دو روش کلی به ترتیب زیر طبقه بندی شده است:
الف . مشارکت حقوقی (سرمایه گذاری مستقیم) : منظورسرمایه گذاری سهمی سرمایه گذار خارجی در یک شرکت ایرانی اعم از جدید یا موجود می باشد. میزان سهم الشرکه یا سهام سرمایه گذار خارجی در چنین شرکت ایرانی تابع محدودیت نیست و سرمایه گذار به نسبت سرمایه و یا سهم خود در شرکت، می تواند در مدیریت و اداره امور آن نقش داشته باشد.
ب . ترتیبات قراردادی : منظور مجموعه روشهائی است که طی آن استفاده از سرمایه خارجی صرفا تابع توافقات انجام شده مبان طرفین قرارداد می باشد. به عبارت دیگر، حقوق سرمایه گذار خارجی در نتیجه مشارکت مستقیم وی در سرمایه شرکت سرمایه پذیر ایرانی ایجاد نمی شود، بلکه صرفا به توافقات قــراردادی طرفین متکی است . سرمایه گـــذاری خارجی در چارچوب ترتیبات قـراردادی در کلیهبخشها قابل انجام است. بازگشت سرمایه و منافع حاصله در اینگونه سرمایه گذاریها نیز از محل عملکرد اقتصادی طرح مورد سرمایه گذاری، بدون اتکاء به تضمین دولت ،بانکها و شرکتهای دولتی صورت می پذیرد.
5.سرمایه گذاری مستقیم خارجی درچه بخشهایی مجاز است؟
سرمایه گذاری مستقیم خارجی درکلیه زمینه هایی که فعالیت بخش خصوصی در آن مجاز است، قابل انجام می باشد.
6.سرمایه گذاری خارجی در چارچوب ترتیبات قراردادی درچه بخشهایی مجاز است؟
سرمایه گذاری خارجی در چارچوب ترتیبات قراردادی درکلیه بخشهای اقتصادی کشور مجاز است. خاطر نشان می سازد سرمایه گذاری خارجی دربخشهایی که در اختیار دولت قرار دارد، صرفا درچارچوب ترتیبات قراردادی قابل انجام است.
7. چه نوع تشکل حقوقی برای تحقق یک سرمایه گذاری خارجی تجویز میشود؟
طبق قانون تجارت ایران هفت نوع شرکت یا شخصیت حقوقی قابل تأسیس است که از بین آنها شرکت سهامی که در آن سرمایه به سهام تقسیم می شود بعنوان رایج ترین و مقبولترین تشکل حقوقی تجویز میشود.
8. آیا داشتن شریک محلی برای سرمایه گذاران خارجی الزامی است؟
خیر، داشتن شریک محلی الزامی نیست اما معمولا سرمایه گذاران خارجی به علت آشنابودن طرف های ایرانی با شرایط کار، مقررات و ضوابط اداری، راههای استفـاده از امکانات محلی و غیره تمایل به اختیار نمودن شریک محلی دارند.
9.حد مجاز سرمایه گذاری خارجی در ایران چه میزان است ؟
از حیث درصد مشارکت و میزان سرمایه گذاری هیچگونه محدودیتی برای سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد.
10. اگر چنین است پس منظور از نسبت های 25% و 35% مذکور در بند"د" ماده 2 قانون سرمایه گذاری خارجی چیست ؟
نسبت های مذکور ارتباطی به درصد مشارکت خارجی در هر مورد سرمایه گذاری ندارد. در حقیقت، این نسبتها ناظر به تعیین سهم ارزش کالاها و خدمـات تولیدی طرح سرمایه گذاری خارجی به کـل اقتصاد کشور است که در زمان صدور مجوز سرمایه گذاری خارجی برای هر بخش و زیر بخش (رشته) اقتصادی بطور جداگانه محاسبه و تعیین میگردد.
11. آیا سرمایه گذاری خارجی در حوزه های بالادستی نفت و گاز مجاز می باشد؟
در حوزه های بالادستی نفت و گاز سرمایه گذاری خارجی صرفا در چارچوب ترتیبات قراردادی امکانپذیر است اما در حوزه های پائین دستی سرمایه گذاری خارجی مستقیم نیز مجاز می باشد.
12.آیا بکارگیری اسامی و نامهای تجاری خارجی درسرمایه گذاریهای خارجی مجاز است؟
استفاده از اسامی و نامهای تجاری خارجی در کشور در چارچوب ضوابط تصویب نامه کمیسیون موضوع اصل 138 قانون اساسی به شماره 205136/38043 ت مورخ 15/12/1386 می باشد.
13. آیا سرمایه گذاری خارجی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مجاز است؟
منعی بـرای سرمایه گذاری خارجی در شرکتهـای پذیرفته شده در بـورس اوراق بهـادار وجود ندارد. اینگونه سرمایه گذاران خارجی می توانند از مزایائی که قانون سرمایه گذاری خارجی فراهم نموده همانند سرمایه گذاریهای خارج از بورس برخوردار شوند.
14.منظور از مناطق ویژه اقتصادی چیست و در کدام منطقه از کشور این مناطق تاسیس شده است؟
مناطـق ویژه اقتصادی مناطق محصور گمرکی هستند که ورود کالا، ماشین آلات و تجهیزات به آن مناطق از شمول مقررات صادرات و واردات مستثنی میباشد. هریک از این مناطق ممکن است باهدفهای خاصی تاسیس شده باشند. برخی برای نگهداری کالا به قصد واردات به کشور و یا صادرات به خارج، و برخی نیز علاوه بر نگهداری کالا ممکن است برای انجام امور تولیدی و صنعتی طراحی شده باشند. در حال حاضر 17 منطقه ویژه اقتصادی در کشور وجود دارد.
15.آیا تفاوتی بین سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و سرزمین اصلی وجود دارد؟
سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزادمنطقه آزاد شناخته شده اند و در حال حاضر شامل شش منطقه قشم، کیش، چابهار، بندر انزلی، اروند و ارس میباشد.مناطقی که تحت عنوان مناطق ویژه اقتصـادی مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهــوری اسلامی ایران صورت می گیـرند نیز می تواننـد از مزایای قانون مزبور، مشروط به طی تشریفات قانونی اخذ مجوز سرمایه گذاری، برخوردار شوند . از آنها یاد میشود جزئی از سرزمین اصلی میباشند و به همین لحاظ سرمایه گذاری در این مناطق نیز به مثابه سرمایه گذاری در سرزمین اصلی تلقی میگردد. درهرحال باتوجه به دامنه شمول قانون سرمایه گذاری خارجی به قلمرو جمهوری اسلامی ایران، سرمایه گذاریهای خارجی که در تابع مقررات خاص سرمایه گذاری در این مناطق میباشد. منظور از مناطق آزاد، مناطقی است که قانونا بعنوان
16.منظور از شرکت ایرانی و شرکت خارجی براساس قوانین ایران چیست؟
شرکت ایرانی شرکتی است که طبق قـانون تجارتنیز شرکتی است که در خارج از ایران تشکیل و به ثبت رسیده باشد. در ایران تشکیل و به ثبت برسد حتــی اگر سهام یا سهم الشرکه این شرکتها صد درصد به اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی تعلق داشته باشد. شرکت خارجـی
17. آیا ایجاد پایگاه قانونی بصورت شعبه و نمایندگی شرکتهای خارجی در ایران امکانپذیر است؟
بلی. هر شرکت خارجی برای توسعه امور تجاری خود و انجام تکالیف قراردادی و فعالیتهای بازاریابی و غیره میتواند با ثبت شعبه و یا نمایندگی شرکت مادر مبادرت به ایجاد یک پایگاه قانونی در ایران نماید. جهت تأسیس شعبه یا نمایندگی مقررت خاصی وجود دارد و متقاضیان باید مستقیماً به اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی مراجعه نمایند.
18.آیا تأسیس شعبه و نمایندگی بعنوان سرمیه گذاری خارجی تلقی می شود؟
تأســیس شعبــه و یا نمایندگی، سرمایه گذاری خارجی تلقی نمی گردد. سرمایه گذاری خارجی می تواند از طریق تشکیل یک شرکت ایرانی جدید، مشارکت در یک شرکت ایرانی موجود و یا حصول تفاهمات قراردادی با یک بنگاه سرمایه پذیر ایرانی صورت پذیرد.
19. شهرکهای صنعتی چه ویژگی هایی دارند و چه تسهیلاتی در آنها فراهم است؟
شهرکهای صنعتی شهرک های پیش ساخته ای هستند که توسط شرکت شهرکهای صنعتی ایران وابسته به وزارت صنایع و معادن در قطبهـای صنعتـی سراسـر کشور ایجاد شده و آماده استفـاده برای سرمایه گذاران می باشند. لازم به ذکر است که در برخی از این شهرکها، کارخانه ها و کارگاههـای صنعتی ساخته شده آماده واگذاری است. نکته مهم در این شهرکها، در اختیار بودن خدمات زیربنایی از قبیل آب، برق، گاز و تلفن و دسترسی به شبکه های عمده حمل و نقل کشور می باشد.
فصل دوم
قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی
20. قانون حمایت کننده از سرمایه گذاری خارجی درجمهوری اسلامی ایران کدام است؟
قانون حمایت کننده از سرمایه گذاری خارجی در ایران، "قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاریخارجی" مصــوب ســال 1381 شمسـی (2002 میــلادی) مـی باشـد کـه در ایــن مجموعــه از آن بـا عنــوان "قانونسرمایه گذاری خارجی" یاد می شود. دامنه شمول این قانون به سراسر قلمرو جمهوری اسلامی ایران تسری دارد و کلیه سرمایه گذاران خارجی می توانند براساس این قانون درکشور سرمایه گذاری نموده و از مزایای آن برخوردار شوند.
21. نقش مقررات سرمایه گذاری در مناطق آزاد چیست؟
هرچنـد سرمایه گذاری خارجی درمناطق آزاد تجـاری- صنعتی تابع مقررات سرمایه گذاری در آن منـاطق می باشد اما این امکان نیز فراهم است که سرمایه گذاران خارجی براساس قانون سرمایه گذاری خارجی درمناطق آزاد سرمایه گذاری نموده و از پوشش حمایتی قانون یاد شده برخوردار شوند.
22.منظور از حمایت در قانون سرمایه گذاری خارجی چیست؟
منظور از حمایت، برخورداری از حقوق و مزایای خاصی است که بموجب قانون سرمایه گذاری خارجی به سرمایه گذار تعلق می گیرد. به عبارت دیگر سرمایه گذاریهایی که از طریق این قانون انجام نشوند، از چنین حقوقی برخوردار نخواهند بود.
23.این حقوق و مزایا کدامند؟
بارزترین حقوقی که براساس قانون مذکور به سرمایه گذار خارجی تعلق می گیرد، شامل موارد ذیل می باشـد:
·انتقال سود وسرمایه و منافع آن به ارز خارجی؛
·دریافت خسارت ناشی از سلب مالکیت و ملی شدن سرمایه خارجی؛
· دریافـت خسارت ناشی از وضع قوانین یا مصوبات دولت که موجب ممنوعیت یا توقف اجرای قراردادهای مالی سرمایه گذارخارجی گردد؛
· برخورداری از رفتار یکسان و برابر نسبت به سرمایه گذاران داخلی.
24. چه تسهیلات و مزایای دیگری برای سرمایه گذاران خارجی در نظر گرفته شده است؟
سایر تسهیلات و مزایای مندرج در قانون سرمایه گذاری خارجی و آئین نامه اجرایی آن بقرار زیر می باشد:
· تبدیل و انتقال وجوه ناشی از قراردادهای مختلف سرمایه گذاری وانتقال تکنولوژی به ارز خارجی؛
·تبدیل و انتقال اصل و سود تسهیلات مالی مربوط به سرمایه گذاریهای خارجی؛
·ارجاع اختلافات سرمایه گذاری به محاکم داوری بین المللی؛
·استفاده از کارشناسان خارجی درامورمربوط به پروژه های سرمایه گذاری؛
·انجام صادرات بدون سپردن تعهد برای برگشت ارز حاصله به کشور؛
·نگهداری ارز حاصل از صادرات درخارج از کشور؛
·دسترسی مستقیم و امکان برداشت ارز حاصل از صادرات از حسابهای امانی بانکی در خارج از کشور؛
·عدم شمول ضوابط قیمت گذاری، توزیع، عدم ساخت و الزامات ساخت داخل.
25. در مجوز سرمایه گذاری چه موضوعاتی عنوان می گردد؟
در مجوز سرمایـه گذاری زمینه مـورد سرمایه گذاری، شرکای ایرانـی و خارجـی، نوع و نحوه سرمایه گذاری، درصد مشارکت و میزان سرمایه گذاری خارجی، چگونگی انتقال سود و منافع حاصله و سایر شرایط مربوط به طرح مورد سرمایه گذاری ذکر میگردد.
26.چه اشخاصی میتوانند در جمهوری اسلامی ایران سرمایه گذاری نمایند؟
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی، شرکتها، موسسات و سازمانهای بین المللی، همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی میتوانند طبق مقررات قانون سرمایه گذاری خارجی مبادرت به سرمایه گذاری درکشور نمایند.
27.سرمایه گذاری ایرانیان چگونه میتواند مشمول قانون سرمایه گذاری خارجی قرارگیرد؟
سرمایه گذاری ایرانیان در صورتی می تواند مشمول قانون سرمایه گذاری خارجی قرار گیرد که سرمایه ایشان منشاء خارجی داشته و سرمایه گذار نیز مستنداتی که موید فعالیتهای اقتصادی و تجاری وی در خارج از کشور باشد را ارائه نماید.
28.آیا مجوز سرمایه گذاری دارای مدت اعتبار مشخصی است؟
بلی. چنانچه سرمایه گذار خارجی پس از صدور مجـوز در مدت مشخصی که به اقتضای طرح مورد سرمایه گذاری و به تشخیص هیات سرمایه گذار خارجی تعیین می گردد، اقدام به ورود بخش مناسبی از سرمایه به کشور ننماید ، مجوز سرمایه گذاری وی باطل شده تلقی میگردد.
29.تمدید مهلت اعتبار مجوز سرمایه گذاری چگونه قابل انجام است؟
سرمایه گذار خارجی می تواند قبل از پایان مهلت اعتبار مجوز، با ارائه دلایل قانع کننده درخواست تمدید مدت اعتبار نماید. هیات سرمایه گذاری نیز درخواست تمدید را بررسی و در صورت موافقت، مهلت مجددی را برای ورود سرمایه تعیین می نماید.
30.آیا شرکتهای دولتی خارجی نیز می توانند براساس قانون سرمایه گذاری خارجی اقدام به سرمایه گذاری درایران بنمایند؟
بلی. شرکتهــای دولتی خارجی میتوانند در چارچوب قانون سرمایه گذاری خارجی منتهی رفتار قانون نسبت به اینگونه سرمایه گذاریها همانند سرمایه گذاریهای بخش خصوصی خواهد بود. اقدام به سرمایه گذاری درایران نموده و از مزایای قانون یاد شده برخوردار شوند
31.زمینه های مجاز برای سرمایه گذاری خارجی در ایران بر اساس قانون سرمایه گذاری خارجی کدام است؟
زمینه های مجاز سرمایه گذاری خارجی در ایران بسیار متنوع می باشد و کلیه فعالیتهای صنعتی، معدنی، کشاورزی و خدماتی که به عمران و آبادی و فعالیتهای تولیدی منجر شود را شامل میگردد.
32.آیا انجام فعالیتهای صرفا تجاری می تواند سرمایه گذاری خارجی محسوب شود؟
انجام فعالیتهای صرفا تجاری، سرمایه گذاری خارجی محسوب نمیشود، لکن فعالیتهــای تجاری که مکمــل فـعــالیتهای تولیدی در طرحهای مصوب باشد، می تواند بعنوان سرمایه گذاری خارجی به حساب آید.
33.آیا سرمایه گذاری خارجی در بخش خدمات تحت پوشش قرار می گیرد؟
ســرمایه گذاری خارجـی در امور خدماتی از جمله گردشگری می توانـد تحت پوشش قانون سرمایه گذاری خارجی قرار گرفته و از مزایای آن برخوردار شود.
34. آیا سرمایه گذاریهای خارجی بطور خودبخود از حمایتهای قانون برخوردار می شوند؟
خیر. برقراری حمایتهای قانون نسبت به سرمایه گذاریهای خارجی مستلزم اخذ مجوز سرمایه گذاری میباشد.
35.سرمایه گذاری خارجی که قبلا انجام شده ولی از پوشش حمایتی قانون برخوردار نبوده است، چگونه و در چه شرایطی می تواند از پوشش قانون برخوردار شود ؟
سرمایه گذاریهایی که در گذشته انجام شده و تحت پوشش قانون نبوده اند می توانند در هر زمان پس از طی مراحل پذیرش مشروط به ایجاد ارزش افزوده جدید تحت پوشش قانون قرار گیرند.
36.آیا امکان سرمایه گذاری خارجی در واحدهای موجود وجود دارد؟چگونه؟
از نظر مقـررات قانـون سرمایـه گـذاری خارجـی تفاوتی میان سرمایه گـذاری جــدیــد و سرمایه گذاری در یک واحد اقتصادی موجود وجود ندارد و کلیه سرمایه گذاران خارجی می توانند در هر زمان مبادرت به سرمایه گذاری در یک طرح جدید و یا بنگاه اقتصادی موجود نمایند. با این توضیح که پذیرش سرمایه گذاری در واحدهای موجود منوط به ایجاد ارزش افزوده جدید در نتیجه افزایش سرمایه گذاری، ارتقاء مدیریت، توسعه صادرات و بهبود سطح فن آوری درهمان واحد گردد.
37.سرمایه گذاری خارجی در بنگاههای اقتصادی موجود چگونه قابل پذیرش است؟
از نظر مقررات پذیرش، اینگونه سرمایه گذاریها نیز در هر زمان پس از طی مراحل پذیرش و اخذ مجوز سرمایه گذاری مشروط به ایجاد ارزش افزوده جدید می توانند تحت پوشش قانون قرار گرفته و از مزایای قانون بهره مند شوند.
38.اگر سرمایه گذار خارجی تمایل داشته باشد که در یک شرکت موجود سرمایه گذاری نموده و بخشی ازسهام آنرادراختیار بگیرد، برای افزایش سرمایه گذاری چه راهکارهایی وجود دارد؟
برای این امر دو راهکار وجود دارد:
الف. خرید بخشی از سهام مجود به قیمت توافقی؛
ب. مشارکت در افزایش سرمایه از طریق پذیره نویسی سهام جدید با استفاده از حق تقدم سهامداران موجود.
39.قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری(BOT) در چه قالب حقوقی قابل اجرا هستند؟
قراردادهای ساخت بهره برداری و واگذاری(BOT) و امثال آن (نظیرBOOT وBOO و ...) می توانند از طریق ثبت شعبه سرمایه گذار خارجی در ایران و یا تشکیل یک شرکت ایرانی (شرکت پروژه) تحقق یابد.
40.منظور از حقوق مالکانه چیست ؟
منظور از حقوق مالکانه حقوق ناشی از مالکیت بر مال و دارائی و یا حقوق اکتسابی ناشی از قرارداد می باشد که در قانون سرمایه گذاری خارجی به رسمیت شناختـه شـده و حسب مورد به حقوق مالکیت، بهـره برداری، انتفـاع و ... تسری می یابد.
41. منظور از واگذاری حقوق مالکانه در طرحهایBOT چیست؟
منظور از واگذاری حقوق مالکانه حقوق اکتسابی ناشی از قرارداد مربوطه می باشد که میتواند به طرف ایرانی قرارداد واگذار شود.
42.آیا داشتن حساب بانکی درخارج از ایران برای سرمایه گذاری خارجی صادراتی مجاز است؟
افتتاح حساب بانکی درخارج از ایران برای نگهداری درآمدهای صادراتی سرمایه گذاریهای خارجی مجاز است، و هدف از آن دسترسی مستقیم سرمایه گذارخارجی به ارز حاصل از صادرات برای دریافت سود سهام و سایر پرداختهایی که باید به وی انجام شود، می باشد.
43. آیا الزامی از حیث برگشت ارز حاصل از صادرات برای شرکتهای مشترک و واحدهای سرمایه پذیر وجود دارد؟
خیر. بطور کلی هیچگونه تعهدی برای برگشت ارز حاصل از صادرات اخذ نمی شود و ارز مربوطه در اختیار صادرکننده است تا به هر نحو که تشخیص می دهد مورد استفاده قرار گیرد.
44.آیا سرمایه گذار خارجی می تواند سرمایه خود را بیمه کند؟ چگونه بیمه ای؟
سرمایه گذار خارجی می تواند سرمایه خود را در مقابـل خطرات غیر تجاری (سیاسی) نزد موسسه بیمـه سرمایه گذاری کشور متبوع خود بیمه نماید. چنانچه طبق قــرارداد بیمه وجوهــی به سرمایه گـــذار پرداخت شود، موسسه بیمه گر می تواند درمقام جانشین سرمایه گذار، مطالبه خسارت پرداختی ناشی از حقوقی که اصالتا" به سرمایه گذار تعلق داشته را بنماید.
45. اختلاف میان سرمایه گذاران داخلی و خارجی و یا سرمایه گذار خارجی و دولت به کدام مرجع قابل ارجاع است؟
بطــور کلی حل وفصل اختلاف مبان سرمایه گذاران ایرانی و خارجی و ارجاع آن به محاکم داخلی و خارجی یا مراجع داوری بین المللی تابع توافق صورت گرفته میان سرمایه گذاران می باشد. لکن در مواردیکه طرف دعوی شرکت یا بخش دولتی ایرانی باشد ارجاع اختلاف به محکمـه خارجی یا داوری بین المللی منوط به رعایت تشریفات قانونـی مربوطـه توســط طرف دولتـی ایرانـی می باشد. بر همین اساس، اصل ارجاع اختلاف به محاکم و داوری بین المللی مبتنی بر توافق قبلی بین دولت ایران و دولت متبوع سرمایه گذار خارجی، در قراردادهای دوجانبه امری پذیرفته شده است.
46. اختلافات سرمایه گذاری چگونه قابل حل و فصل است؟
اختلافات سرمایه گذاری به 3 گروه قابل تفکیک است وبرای حل وفصل هریک راهکار خاصی وجود دارد:
الف. حل و فصل اختلاف بین سرمایه گذاران داخلی و خارجی: نحوه حل و فصل اختلاف بین سرمایه گذاران داخـلی و خـارجی بستگی به توافق طرفین سرمایه گذاری دارد که ممکن است ابتدائاً از طریق مذاکره و توافق دوستانه انجام گیرد و در صورت عدم حصول تفــاهم به دادگاههــای داخلی، دادگاههــای خارجی و یا مراجــع داوری بین المللی و یا داوری موردی ارجاع گردد. هیچ منع قانونی برای انتخاب هر یک از روشهای پیش گفته وجود ندارد.
ب. حل و فصل اختلاف بین سرمایه گذار خارجی و دولت: بر اساس ماده 19 قانون سرمایه گذاری خارجیلت از طریق مذاکره حل و فصل نگردد سرمایه گذار با دو راه روبروست: ، چنانچه اختلاف بین سرمایه گذار و دو
·اختلاف را در دادگاههای داخلی مورد رسیدگی و پیگیری قرار دهد و یا؛
·در چارچوب موافقتنامه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه گذاری با دولت متبوع سرمایه گذار خارجی، اختلاف را به مراجع داوری که در موافقتنامه پیش بینی شده است ارجاع دهد.
ج. حل و فصل اختلاف بین دولت ایران و دولت سرمایه گذار خارجی: این نوع اختلافات معمولاً به اختلافات بین سرمایه گذاران ارتباطی ندارد و بیشتر به تعهدات منتسب به دولتها و اجرا و تفسیر قراردادها می پردازد. حل و فصل اینگونه اختلافات نیز در موافقتنامه های دو جانبه و چند جانبه سرمایه گذاری پیش بینی می شود.
47. آیا اصولاً تملک زمین در ایران توسط خارجیان امکان پذیر است؟
بلی در چارچوب قانون و آئین نامه استملاک اتباع خارجیمالکیت زمین در حدود مصارف شخصی توسط اشخـاص حقیقی خارجی امکان پذیر است. احراز مالکیت منوط به اخذ مجوز خاص از وزارت امورخارجه می باشد.،
48. آیا تملک زمین برای امور صنعتی و کشاورزی توسط اتباع خارجی مجاز است؟
خیر . تملک زمین برای مصارف صنعتی وکشاورزی که بیش از نیازهای شخصی تلقی می گردد مجاز نیست.
49.پس نحوه تملک زمین در طرح سرمایه گذاری خارجی چگونه است؟
همـانطور که در پاسخ سئوال قبلی ذکـر شد تملک زمین به نـام تبعه خارجی امـکان پذیر نمی باشد لکن چنانچه طرح سرمایه گذاری خارجی منجر به تشکیل شرکت ایرانی گردد، تملک زمین به نام شرکت که هویتی ایرانی دارد، مجاز خواهد بود.
50.منظور ازشرکت ایرانی چیست؟
منظور از شرکت ایرانی شرکتی است که صرفنظر از تابعیت شرکاء یا سهامداران آن، طبق قانون تجارت ایران تشکیل شده و به ثبت رسیده باشد.
فصل سوم
نظـام پذیــرش
51. متولی پذیرش وحمایت از سرمایه گذاری خارجی درجمهوری اسلامی ایران چه سازمانی است؟
سازمان سرمایه گذاری وکمکهای اقتصادی وفنی ایران بعنوان تنها نهاد مرکزی دولتی است که متولی پذیرش و برقراری حمـایت نسبت به سرمـایه های خارجی می باشد. مجـوز سرمایه گذاری خارجی نیز در چارچوب قانون سرمایه گذاری خارجی توسط این سازمان صادر می شود.
52.آیا اخذ مجوز سرمایه گذاری برای کلیه سرمایه گذاریهای خارجی الزامی است؟
بلی. اخذ مجوز برای سرمایه گذاریهای خارجی که بر اساس قانون سرمایه گذاری خارجـی انجام می شوند، الزامی است. مجوز اینگونه سرمایه گذاریها با امضای وزیر اموراقتصادی ودارایی صادر میشود.
53.آیا منظور این است که هر مورد سرمایه گذاری تحت قانون سرمایه گذاری خارجی به مجوز خاص نیاز دارد؟
بلی هر مورد سرمایه گذاری خارجی تحت این قانون نیاز به مجوز خاص (مستقل) دارد.
54.مراحل صدور مجوزسرمایه گذاری خارجی کدام است؟ چه مدارکی برای صدور این مجــوز لازم است؟
مراحل صدور مجوز سرمایه گذاری بسیار کوتاه و ساده می باشد. با درخواست رسمی سرمایه گذار خارجی خطاب به سازمان سرمایه گذاری، موضوع ظرف 15 روز کـاری به هیات سرمایه گذاری خارجی گزارشو پس از آن مجوز سرمایه گذاری صادر میگردد. مدارک لازم عبارتند از فرم درخواست سرمایه گذاری بهمراه سایر مدارک مندرج در فرم یادشده.
55.سازمان سرمایه گذاری چه خدماتی به سرمایه گذاران خارجی ارائه می دهد؟
سازمان در همه مسائلی که سرمایه گذار خارجی با آن مواجه است می تواند مورد مشاوره قرارگیرد. در این ارتباط سرمایه گذار از طریق مرکز خدمات سرمایه گذاری خارجی مستقر در سازمان همواره با سازمان تماس مستقیم دارد که این امر موجبات صرفه جویی در وقت و هزینه ها را بدنبال خواهد داشت.
56. منظور از مرکز خدمات سرمایه گذاری خارجی چیست؟
مرکز خدمات سرمایه گذاری خارجی بعنوان کانون مراجعات سرمایه گذاران خارجی در محل سازمان تشکیل شده است. در این مرکز نمایندگان دستگاههای اجرائی که مرتبط با امور سرمایه گذاری هستند، استقرار یافته و پاسخگوی کلیه سئوالات و پیگیر امور اجرائی مربوط به سرمایه گذاریهای خارجی در حوزه مسئولیتهــای خود می باشند.
57.آیا سازمان علاوه بر خدمات مشاوره ای به سرمایه گذاران خارجی خدمات دیگری نیز ارائه می دهد؟
سازمان علاوه بر خدمات مشاوره ای، خدمات زیر را نیز به سرمایه گذاران ارائه می کند:
·اطلاع رسانی در خصوص کلیه قوانین ومقررات ناظر و مربوط به سرمایه گذاری خارجی؛
·معرفی فرصتهای سرمایه گذاری خارجی در کشور به سرمایه گذاران خارجیبالقوه ؛
·هماهنگی و انجام استعلامات لازم با سازمان های مختلف در مورد پیشنهادات سرمایه گذاری؛
·پیدا کردن شرکاء و طرفهای مناسب اعم از داخلی و خارجی؛
·انجام امور جاری و تلاش در جهت حل و فصل اختلافات سرمایه گذاران؛
·برنامه ریزی و تدارک لازم برای انجام ملاقات ها و برگزاری جلسات با سازمانهای مختلف.
فصل چهارم
سـرمایه خارجـی
58.اشکال سرمایه خارجی چیست؟
اشکال سرمایه خارجی طبق قانون سرمایه گذاری خارجی بسیار متنوع بوده و علاوه بر سرمایه نقدی کلیه اشکال غیرنقدی اعم از ماشین آلات، تجهیزات، قطعات، مواد اولیه، دانش فنی وخـدمات تخصــصـی را نیز شامل مـی گردد (برای اطلاع بیشتر به ماده "2" آئین نامه اجرایی قانون تشویق حمایت سرمایه گذاری خارجی مراجعه شود.).
59.آیا همه نوع ارز خارجی برای ورود سرمایه نقدی قابل قبول است؟
فقط ارزهایی به عنوان سرمایه نقدی قابل ثبت می باشند که از نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بعنوان ارز قابل قبول تلقی شوند.
60.سرمایه نقدی چگونه به کشور وارد می شود؟
سرمایه نقدی خارجی باید از طریق سیستم بانکی ویا مجاری رسمی مورد تائید بانک مرکزی به کشور وارد شود. بدیهی است که ارزهای وارده نیز باید جزو ارزهای قابل قبول بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران باشد.
61.آیا ارز نقدی وارده به کشور می بایست به ریال تسعیر گردد؟
آن بخش از ارز نقدی وارده که به تشخیص سرمایه گذار لازمست به ریال تبدیل شود از طریق سیستم بانکی توسط بانک دریافت کننده به نرخ روز بانک خریداری شده و معــادل ریالی ارز وارده به حساب شرکت مشترک یا بنگاه اقتصادی سرمایه پذیر واریز می گردد.
62. آیا سرمایه گذار خارجی می تواند ارز نقدی وارده را به ریال تسعیر ننموده و از آن برای پرداخت بهای سفارشات خارجی مربوط به طرح سرمایه گذاری استفاده نماید؟
ارز نقدی همانطوریکه می تواند به ریال تبدیل شود، می تواند بصورت ارز در حساب ارزی شرکت مشترک یا بنگاه اقتصادی سرمایه پذیر سپرده شده و با نظارت سازمان سرمایه گذاری برای پرداخت بهای سفارشات خارجی و یا سایر هزینه های ضروری طرح مورد نظر عینا" مورد استفاده قرار گیرد. نگهداری سرمایه بصورت ارز نه تنها سرمایه گذار را از نوسانات نرخ ارز مصون نگهداشته بلکه به وی این امکان را می دهد تا در زمان مناسب و به تشخیص خود از آن استفاده نماید.
63. تسعیر ارزهای وارده با چه نرخی انجام می شود؟
نرخ محاسبه برای آورده نقدی سرمایه گذاران خارجی نرخ رایج درشبکه پولی رسمی کشور و یا نرخ آزاد روز به تشخیص بانک مرکزی می باشد.
64. آیا برای تقویم سرمایه خارجی ارزیابی آن لازمست؟
بلی. تقویم ارزش سرمایه خارجی اعم از اینکه بصورت سرمایه نقدی یا غیرنقدی باشد ضروریست. در مــورد سرمــایه نقدی و غیرنقدی نرخ تبدیل بانک در روز ورود مبنای ارزیابی قرار می گیرد.
65. ورود ماشین آلات، تجهیزات، قطعات و مواد اولیه (سرمایه غیرنقدی) مستلزم طی چه تشریفاتی است؟
اصـــولا" ورود سرمایه غیرنقدی مربوط به سرمایه گذاریهای خارجی تابع تشریفات ورود کالای تجاری نیست و صرفا" به پیشنهاد سازمان سرمایه گذاری اقلام غیرنقدی از هرقبیل براساس فهرستی که قبلا" به تصویــب رسیده و در وزارت بازرگانی ثبت سفارش آماری شده است، مستقیما" قابل ورود به کشور می باشد.
66. آیا این بدان معناست که ورود سرمایه غیرنقدی نیاز به اخذ گواهی عدم ساخت، تخصیص ارز و گشایش اعتبار اسنادی ندارد؟
همینطور است. برای ورود سرمایه غیرنقدی نیازی به اخذ گواهی عدم ساخت، تخصیص ارز، گشایش اعتبار اسنادی و اموری از این قبیل نمی باشد.
67. آیا ورود سرمایه های غیر نقدی خارجی مستلزم پرداخت هزینه های خاصی است؟
سرمایه غیر نقدی خارجی به استثنای ماشین آلات خط تولید در طرحهای صنعتی و معدنی، همانند سایر کالاهای وارداتی مشمول پرداخت حقوق ورودی می باشند.
68. در مورد ورود دانش فنی چه ضوابطی باید رعایت شود؟
دانش فنی و خدمات تخصصی بعنوان اشکال قابل قبول سرمایه خارجی به رسمیت شناخته شده و پس از ارزیابی به عنوان سرمایه غیر نقدی خارجی به ثبت خواهند رسید. البته قبـل از مرحله ورود دانش فنــی، نظر وزارتخانه ذیربط نیز کسب می گردد.
69. آیا پرداخت حق لیسانس یا رویالتی مجاز است؟
بلی. در حالتی که دانش فنی قرار نیست بعنوان سرمایه خارجی به احتساب گرفته شود وجوه مربوطه و یا رویالتی مصوب، قابل پرداخت به عرضه کننده تکنولوژی می باشد.
70. ضابطه قابل قبول برای پرداخت حق لیسانس یا رویالتی به طرفهای خارجی چیست؟
در هر شیوه پرداخت، ارزش مواد اولیه وارداتی از خارج باید درمحاسبه رویالتی و حق لیسانس دخالت داده شده و خـالص مبلغ پس از کسر ارزش مواد وارداتی، به لیسانس دهنده قـابل پرداخت می باشد . بعبارت دیگر براساس سیاست جاری، پرداخت رویالتی و حق لیسانس بر مبنای ارزش افزوده داخلی محاسبه میگردد.
71. آیا امکان ثبت حق اختراع و علائم تجاری درایران وجود دارد؟
حقوق مالکیت صنعتی و معنوی اعم از حق اختراع، حق علائم و اسامی تجاری و غیره براساس قانون ثبت علائم و اختراعات کشور قابل ثبت و حمایت قانونی می باشد.
72. آیا ارائه فهرست سرمایه های غیرنقدی قبل از اقدام به ورود ضروری است؟
بلـــی. سرمایه گذار خارجی قبل از اقـدام به ورود سرمـایه باید صورت تفصیلی سرمـایه های غیرنقـدی که می خواهد به کشور وارد نماید شامل مشخصات فنی، نام سازنده، سال ساخت و قیمت به همراه کاتالوگهای مربوطه را به سازمان سرمایه گذاری تسلیم نماید. پس از آنکه فهرست به تأئید رسید سرمایه غیرنقدی به تشخیص سرمایه گذار در یک یا چند محموله و بدون هیچگونه تشریفات خاصی قابل ورود به کشور می باشد.
73. آیا ورود دانش فنی نیاز به بررسی قبلی دارد؟
قراردادهای دانش فنی و خدمات تخصصی اعم از اینکه به صورت سرمایه به کشور وارد شود یا اینکه در نظـر باشد پـرداختهایی از بابت آنها صـورت پذیـرد، می بـایستی بهمـراه در خـواست سرمایه گذاری خارجی به سازمان سرمایه گذاری تسلیم گردد. سازمان سرمایه گذاری با وزارتخـانه ذیربط در مورد ضرورت اخذ دانش فنی و بهای آن مشورتهای لازم را انجام خواهد داد.
فصل پنجم
انتقالات ارزی
74.منظور از انتقالات ارزی چیست؟
منظور از انتقالات ارزی، انتقال کلیه وجوه اعم از وجوه ناشی از عملکرد سرمایه گذاری خارجی و یا سایر وجوهی است که انتقال آن بصورت ارز صورت می گیرد. این انتقالات بطور مشخص در دوطبقه بندی قرار می گیرند:
الف. انتقالات سرمایه ای شامـل سود سهام یا سود سرمایـه، اصل سرمایه، عایدات سرمایه ای، و مبالغ مربوط به جبران خسارت ناشی از سلب مالکیت و مصادره سرمایه خارجی؛
ب. سایر انتقالات ارزی شامل کلیه انتقالات ارزی ناشی از قراردادهای حق اختراع، دانش فنی، کمکهای فنی و مهندسی، اسامی و علائم تجاری و قراردادهای مشابه.
75.آیا محدودیتی به لحاظ میزان وجوه قابل انتقال اعمال می شود؟
خیر به لحاظ قانونی هیچ نوع محدودیتی از نظر مبلغ قابل انتقال و میزان انتقال در هر سال وجود ندارد.
76. تامین ارز مربوط به انتقالات ارزی چگونه صورت می گیرد؟
تامین ارز برای انتقالات ارزی سرمایه گذاریها از طریق خرید ارز از نظام بانکی و حسب مورد از محل ارز حاصل از صادرات یا ارائه خدمات سرمایه گذاریها قابل تامین است. در هر حال نحوه تامین ارز برای انتقالات ارزی در مجوز سرمایه گذاری قید می گردد.
77. انتقالات مربوط به سرمایه گذار خارجی مستلزم طی چه تشریفاتی است؟
اصولا" هر گونه انتقال ارز اعم از انتقالات سرمایه ای و غیر آن، با درخواست رسمی سرمایه گذار خارجی و یا شرکت مشترک/ بنگاه سرمایه پذیر از طرف سرمایه گذار خارجی صورت می پذیرد و کلیه انتقالات پس از کسر کسورات قانونی در وجه سرمایه گذار خارجی قابل پرداخت است.
78. چنانچه بر اساس مقـررات خاص یا تصمیم دولت اجازه صدور محصولات طرح مورد سرمایه گذاری داده نشود چگونه ارز مربوط به انتقال سود و سرمایه تامین می گردد ؟
در موارد استثنائی که اجازه صدور داده نشود سرمایه گذار خارجی می تواند کالای تولیدی خود را در بازار داخلی به فروش رسانده و ارز مربوطه را از نظام بانکی خریداری نموده و انتقال دهد . بدیهی است سرمایه گذار در صورتی که تمایل داشته باشد می تواند مبادرت به صدور سایر کالاهای مجاز نیز بنماید.
فصل ششم
مسائل مالیاتی و گمرکی
79 .نرخ مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی درایران چه میزان است؟
نـرخ مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی درایران معادل 25 درصد درآمد مشمول مالیات می باشد (ماده 105قانون مالیاتهای مستقیم).
80. آیا نرخ مالیات برای همه نوع شرکت اعم از شرکتهای ایرانی و شرکتهای خارجی بطور یکسان اعمال میگردد؟
نرخ مالیات برای همه نوع شرکت اعم از شرکتهای ایرانی و خارجی (شعب و نمایندگیها) 25 درصد است که بطور یکسان اعمال میگردد.
81. آیا شعب و نمایندگیهای شرکتهای خارجی که صرفا" به عملیات بازاریابی و اطلاع رسانی برای شرکتهای مادر در خارج می پردازند نیز مشمول پرداخت مالیات بردرآمد می باشند؟
خیر. شعب و نمایندگیهـای شرکتهـا و بانکهـای خارجی که بدون داشتـن حق انجام معاملـه، به بازاریابـی و جمع آوری اطلاعات اقتصادی در ایران برای شرکت مادر اشتغال اشه و در ازای مخارج خود از شرکت مادر وجوهی دریافت می نمایند، نسبت به این وجوه مشمول مالیات بر درآمد نخواهندبود (تبصره" 2" ماده 107 قانون مالیاتهای مستقیم).
82. مالیات بردرآمد مؤسسات کشتیرانـی و هواپیمائی خارجی در ایران چگونه محاسبه می شود؟
مالیات مؤسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی از بابت کرایه مسافر وحمل کالا و امثال آن از ایران، بطور مقطوع عبارتست از پنج درصد کلیه وجوهی که از این بابت عاید آنها خواهد شد، اعم از اینکه وجوه مزبور در ایران یا درمقصد یا در بین راه دریافت شود (ماده 113 قانون مالیاتهای مستقیم).
83. آیــا درآمدهای ناشی از قراردادهای انتقال تکنولوژی از قبیل دانش فنی، خدمات فنی و مهندسی، پرداختهای مربوط به حق لیسانس و رویالتـی نیز مشمول مالیات می باشد؟
بلی. درآمد حاصل از واگذاری امتیازات و حقوق مربوطه در اینگونه قراردادها که منبع درآمدی برای اشخاص خارجی تلقی می گردد به ماخذ 20 تا40 درصد مجموع وجوهی که ظرف یکسال مالیاتی عاید این اشخاص شده، مشمول مالیاتیبه نرخ25 درصد می باشد (تبصره "2" ماده 105 و بند "ب" ماده 107 قانون مالیاتهای مستقیم) .
84. نحوه اخذ مالیات از قراردادهای پیمانکاری چگونه است؟
درآمد مشمول مالیات عملیات پیمانکاری اشخاص خارجی در ایران، نسبت به عملیات هر نوع کار ساختمانی، تاسیسات فنی و تاسیساتی شامل تهیه و نصـب موارد مذکور یا حمل و نقل، تهیه طرح ساختمـانها و تاسیسات، نقشه کشی، نقشه برداری، نظارت و محـاسبه فنی و ارائه تعلیمات وکمکهای فنی، انتقال دانش فنی و سایر خدمات در تمام موارد به ماخذ 12% کل دریافتی سالانه آنها خواهد بود (بند "الف" ماده 107قانون مالیاتهای مستقیم). در مورد عملیات پیمانکاری که کارفرما وزارتخانه، موسسات و یا شرکتهای دولتی یا شهرداریها باشند، آن قسمت از مبلغ قرارداد که ازطریق خرید داخلی یا خارجی به مصرف خرید لوازم و تجهیزات میرسد مشروط به آنکه در قرارداد یا اصلاحات و الحاقات بعدی آن مبلغ لوازم و تجهیزات بطور جدا از سایر اقلام قرارداد درج شده باشد، از پرداخت مالیات بر درآمد معاف خواهد بود (تبصره "2" ماده 107 قانون مالیاتهای مستقیم) البته به موجب تبصره 5 ماده 107 همین قانون درآمد مشمول مالیات فعالیتهای موضوع بند "الف" ماده 107 که قرارداد پیمانکاری آنها از ابتدای سال 1382 به بعد منعقد میگردد طبق مقررات ماده 106 یعنی از روی دفاتر قانونی تشخیص میگردد.
85. نحـوه محاسبه درآمد مشمول مالیات و نرخ قابل اعمال درطرحهایی که به روش "ساخت، بهره برداری و واگذاری" ( BOT) انجام می شوند، چگونه است؟
محاسبـه درآمد سرمایه گذاران خارجی که ازطریق انعقاد قراردادهای "ساخت، بهره برداری و واگذاری"(BOT) مبادرت به سرمایه گذاری درایران می نمایند از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی آنها انجام می گیرد و پس از کسر هزینه های قابل قبول، نرخ ثابت 25 درصد اعمال میگردد (ماده 106 و 105 قانون مالیاتهای مستقیم.)
86. نحوه محاسبه مالیات حقوق کارشناسان خارجی چگونه است؟
نرخ مالیات بر درآمد حقوق اشخاص حقوق بیگر اعم از ایرانی و خارجی یکسان می باشد.
87. مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار چه میزان است؟
از هـر نقل و انتقال سهـام و حق تقدم سهام شرکتها در بــورس مالیات مقطوعی به میــزان نیم درصد ارزش فروش سهام یا حق تقدم سهام وصول میگردد (تبصره "1" ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم).
88. مالیات نقل و انتقال سهام سایر شرکتها چه میزان است؟
از هر نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکا، مالیات مقطوعی به میزان 4 درصد ارزش اسمی آنها وصول میگردد ( تبصره "2" ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم).
89. حقوق ورودی کالا چیست؟
به مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی حقوق ورودی اطلاق می شود. حقوق گمرکی معادل 4 درصد ارزش گمرکی کالاها تعیین می شود. سود بازرگانی توسط هیات وزیران تعیین و در مقررات صادرات و واردات هر سال درج می گردد.
فصل هفتم
تسـهیلات و معافیتهـای مالیـاتی و گمـرکی
الف. تسهیلات و معافیت های مالیاتی
90. منظور از معافیت مالیاتی چیست و چه مواردی را شامل می شود؟
منظور از معافیت مالیاتی، معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از فعالیت های صنعتی، معدنی و تولیدی می باشد. در ایران شرکتها مکلفند مالیات سود سهام را که به عنوان مالیات اشخاص حقیقی نیز تلقی می گردد، در منبع کسر و به حوزه مالیاتی مربوطه پرداخت نمایند ( ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم).
91. معافیتهای مالیاتی کدام است و در چه شرایطی تعلق می گیرد ؟
· معافیت مالیاتی بخش صنعت، معدن و تولید:
- درآمد مشمول مالیات ابرازی حاصل از فعالیتهای تولیدی و معدنی در بخش های تعاونی و خصوصی از تاریخ شروع بهره برداری یا استخراج به میـزان 80 درصد و به مدت چهار سـال از پرداخت مالیات معاف می باشد (ماده 132قانون مالیاتهای مستقیم).
- آن قسمت از سود ابرازی شرکتهای تعاونی و خصوصی که برای بازسازی، توسعه، نوسازی و یا تکمیل واحدهای صنعتی و معـدنی موجود و یا ایجـاد واحـدهای صنعتی و معدنی جدید درآن سال مصرف گردد از 50 درصد مالیات متعلقه معاف خواهد بود (ماده 138 قانون مالیاتهای مستقیم).
· معافیت مالیاتی بخش کشاورزی:
- درآمد حاصل از کلیه فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری و نوغانداری، احیای مراتع و جنگلها و باغات و اشجار و نخیلات بدون محدودیت زمانـی از پرداخت مالیات معاف می باشد (ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم).
· معافیت مالیاتی بخش گردشگری:
- کلیه تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی دارای پروانه بهره برداری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر سال از پرداخت 50 درصد مالیات متعلقه معاف خواهند بود (تبصره "3" ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم).
92. آیا شرایطی برای برخورداری از معافیت وجود دارد؟
بلی. معافیت مالیاتی برای بخشهای صنعتی و معدنی زمانی میسر است که واحدهای مربوطه خارج از شعاع 120 کیلومتری تهران و 50 کیلومتری اصفهان و 30 کیلومتری مراکز استانها و شهرهای دارای بیش از سیصد هزار نفر جمعیت استقرار داشته باشند. شهرکهـای صنعتی مستقر در داخل این شعاع30 از شرط یاد شده مستثـنی می باشند (تبصره "2" ماده 132قانون مالیاتهای مستقیم).
93. آیا استقرار واحدهادر مناطق محروم موجب افزایش میزان ودوره معافیت مالیاتـی می گردد؟
بلی. 100 در صد درآمد مشمول مالیــات کلیه واحدهایی که در مناطق محـروم مستقر می باشند به مدت 10 سال از معافیت مالیاتی برخوردار است (ماده 132قانون مالیاتهای مستقیم).
94. آیا ازحیث بخشودگی مالیاتی تفاوتی بین واحدهای مستقر درمناطق ویژه اقتصادی با سایر مناطق سرزمین اصلی وجود دارد؟
از حیث بخشودگی مالیاتی هیچ تفاوتی میان سرزمین اصلی و مناطق ویژه اقتصادی وجود ندارد. در واقع، رفتار مالیاتی در مناطق ویژه و سرزمین اصلی یکسان است.
95. آیا درآمد حاصل از صادرات نیز از معافیت مالیاتی برخوردار است ؟
بلی. 100درصد درآمد حاصل از صادرات محصولات تمام شده صنعتی و کشاورزی و صنایع تبدیلی و تکمیل آن و 50 درصد درآمد حاصل از صادرات سایر کالاهای غیر نفتی از پرداخت مالیات معاف است (ماده 141قانون مالیاتهای مستقیم).
96. معافیت مالیاتی ترانزیت کالا به چه صورت است ؟
100درصد درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت ترانزیت به ایران وارد شده یا می شوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر می شوند از شمول مالیات معاف است (بند"ب" ماده 141قانون مالیاتهای مستقیم).
97. آیا شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار علاوه بر معافیتهایی که به واحدهای صنعتی و معدنی، کشاورزی و گردشگری تعلق می گیرد از معافیت یا بخشودگی مالیاتی دیگری نیز برخوردار می باشند؟
کلیه شـرکتهای پذیرفته شده در بورس که نقل و انتقال سهام آنها از طریق کارگزار بورس انجام می گیرد معادل 10 درصد از مالیات آنها بخشوده می شود ( ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم).
ب. تسهیلات و معافیت های گمرکی
98. آیا امکان ورود مواد اولیه بصورت ترانزیت و بعد صدور آن بصورت کالای ساخته شده با برخورداری از معافیت گمرکی وجود دارد؟
بلی. به موادی که بصورت ترانزیت و به قصد تولید وارد می شود معافیت گمرکی تعلق می گیرد. چنانچه به هر دلیلی این عوارض در ابتدا دریافت شده باشد، وجه دریافتی پس از صدور کالای تولیدی قابل استرداد می باشد.
99. ماشینآلات وتجهیزات دست دوم وارده به کشوردرگمرک بهچه قیمتی ارزیابی می شود ؟
کلیه کالاهایی که به کشور وارد می شود به قیمت نو در گمرک ارزیابی می گردد و فقط ماشین آلات و تجهیزات دست دومی که برای استفاده در خط تولید و بر اساس قانون سرمایه گذاری خارجی به کشور ورد می شود به قیمت واقعی آن (قیمت دست دوم) ارزیابی می گردد.
فصل هشتم
تسهیلات ورو و اقامت
100. سازمان سرمایه گذاری وکمکهای اقتصادی وفنی ایران چه تسهیلاتی را در ارتباط با روادید ورود سرمایه گذاران و کارشناسان خارجی ارائه می دهد؟
سازمان سرمایه گذاری با معرفی سرمایه گذاران، مدیران و کارشناسان خارجی و بستگان درجه یک آنها به وزارت امور خارجه، امور مربوط به صدور روادید، اعم از روادید یک بار ورود و یا مکــرر سه ساله با حق ورود و اقـــامت سه ماهه در هر بار را تسهیــل می نماید. سرمایه گذاران خارجی یا شرکتهای مشترک می توانند با ارسال فرم مشخصات افراد مورد نظر و ذکر چگونگی نیاز به حضور ایشان در ایران، تقاضای روادید نمایند. لازم به ذکراست که تسهیلات سازمان سرمایه گذاری بدان معنا نیست که برای اخذ ویزا لازمست صرفا از طریق این سازمــان اقدام شود، بلکه همگان می توانند طبق مقررات جاری مستقیما" به نمـایندگیهای جمهوری اسلامی ایران درخارج مراجعه و درخواست روادید نمایند.
101. آیا تسهیلاتی برای اقامت و صدور پروانه کار نیز وجود دارد؟
درصورت ضرورت سازمان سرمایه گذاری تسهیلات و کمکهای لازم را در این خصوص به سرمایه گذاران خارجی ارائه خواهد داد.
فصل نهم
متفـرقــه
102. در حال حاضر ایران با چه کشورهایی موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف امضاء نموده و کدامیک از آنها لازم الاجرا است؟
تا قبل از انقلاب اسلامی (سال 1964) ایران با دو کشور فرانسه و آلمان موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف امضاء نموده است. از پس از پیروزی انقلاب تاکنون نیز تعداد40 موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات از مجموع موافقتنامه های فوق 34در حال طی مراحل تصویب نهایی می باشد. موافقتنامه به تصویب مجلس شورای اسلامــی رسیده و 8 موافقتنامه نیز مضاعف با سایر کشورها به امضاء رسیده است که
103. ایرانباچه کشورهاییموافقتنامهتشویقوحمایت متقابلازسرمایهگذاری امضاء نموده است؟
تاکنون با 54 کشور موافقتنامه تشویق و حمایت متقابل ازسرمایه گذاری امضاء شده است که از این تعداد 43مراحل تصویب نهایی را طی می کنند. موافقتنامـه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و 11موافقتنامه نیز
104. آیا در زمینه سرمایه گذاری، ایران موافقتنامه چند جانبه ای نیز امضاء نموده است؟
بلی . دولت جمهوری اسلامی ایران به موافقتنامه تشویق، تضمین و حمایت از سرمایه گذاری بین کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی همچنین موافقتنامه چند جانبه بین کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) ملحق شده است.
105. آیا ایران عضویت در آژانس چندجانبه تضمین سرمـایهگـذاری(MIGA) را پذیرفته است؟
بلی. دولت جمهوری اسلامی ایران به عضویت آژانس چند جانبه تضمین سرمایه گذاری(MIGA)درآمده و امکان برخورداری از پوششهای تضمینی این آژانس طبق ضوابط مربوطه برای سرمایه گذاران خارجی فراهم است. هر چند قانـون سرمایه گذاری خارجــی و موافقتنامه های دو جانبــه و چند جانبــه سرمایه گذاری که جمهـوری اسلامی ایران با کشـورهای مختلف امضـاء نموده، حقوق سرمایه گذار خارجی را در برابر خطرات غیر تجاری تحت پوشش قرار میدهد، با این وجود عضویت در میگـا امکان برخورداری از پوشش حمایتـی مضاعف را بــرای سرمایـه گذاران فراهم می سازد.
106. سرمایه گذار بالقوه خارجی لازم است ازچه قوانین و مقرراتی مطلع باشد؟
عـلاوه بر قانون سرمایه گذاری خارجی و آئین نامه اجرائی آن که تامین کننده حقوق اساسی سرمایه گذار خارجی است، مطالعه قوانین ذیل نیز به سرمایه گذاران توصیـه می شود:
·قانون تجارت بخش شرکتهای سهامی
·مقررات صادرات و واردات
·قانون مالیاتهای مستقیم
·مقررات گمرکی
·قانون کار بمنظور اطلاع از چگونگی استفاده از خدمات اتباع بیگانه
·قانون ثبت علائم و اختراعات، بمنظور اطلاع از حقوق مالکیت های صنعتی ومعنوی.